AFRİKA’NIN SÖMÜRGELEŞME SÜREÇLERİ

Cem TAHTAKIRAN (17.04.2016) tarihinde yazdı

 

Afrika’nın Avrupalılaşma süreci; ilk olarak 1340’ta Portekizli Henry’nin Reconquista Savaşlarından bir tanesinde Cebelitarık’ın karşı yakasındaki Ceuta şehrini alması ile başlar. Sonraki 2-3 yüzyıl boyunca Afrikadaki Avrupalı kuvvetler sadece İspanyol ve Portekizdir. Onlar da, Fas kıyısında birkaç küçük şehre sahiptir. O tarihlerde Afrika'nın büyük çoğunluğu İslamın ve Arapların kültürel etkisindedir.

1600’lerin ortasında Avrupalılar, 30 yıl savaşlarını bitirdikten sonra, Hindistan’da başladıkları dünyayı sömürme sürecine, Gana’daki altından haberdar olduktan sonra oradaki kıyılara kaleler ve şehirler kurmaya başlayarak devam ettiler. Gana ile Fas arasındaki bölgede kurdukları şehirlere misyonerler göndererek etkilerini arttırmaya çalıştılar. Ama yine de 1600'lerde ciddi bir sömürme faaliyeti yoktu, asıl olarak ticaret faaliyeti sürmekteydi. O dönemde bu bölgede Danimarka, İsveç, İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz askerleri ve kaleleri ve bazı şehirlerde semtleri bulunmaktaydı. Yani ticaret yapabilecek tüm Avrupa Ülkeleri 1600’lerin ortasında bu bölgedeydi.

1700’lerin başlarında Gana bölgesine ek olarak, Portekizlilerin Kongo’da, Hollandalıların ise Afrika'nın güney ucunda kaleleri ve misyonerleri bulundurmaktaydı. 1700’lerin başında Afrika kıtası sömürgeleşmeye başlamıştı.

1700’lerde bunlara ek olarak İngilizler, Afrika’daki etkisini yavaş yavaş diğer Avrupalılardan bağımsız olarak arttırmaya başlamışlardı. Afrikalıların, Avrupa'da yapılan savaşlarda etkili olarak yer alması Napolyon dönemini (1792-1815) bulmuştur. Nopolyon'dan önce, yedi yıl savaşlarında, İspanyol Veraset Savaşında ve Avusturya Veraset Savaşında Afrikalılar kullanılmıştır.

Afrika’da  Napolyon döneminde iki önemli savaş vardır. Birincisi Napolyon’un ünlü Mısır fethidir. Napolyon Mısır’ı fethetmesine rağmen uzaklık ve teknik yetersizlik nedeniyle geri çekilmek zorunda kalmıştır. İkincisi ise; İngiltere’nin Güney Afrika’yı Hollandalılardan almasıdır.

Afrika’nin çevresindeki adalarda (bir çoğu Okyanusun açıklarındadır) İngilizler ile Fransızlar aralıklarla savaşmışlardır.

Napolyon döneminden sonra (1815-1860 yılları arasında) büyük değişiklikler olmuştur: Fransa Cezair’i almıştır ve ünlü Cezair Korsanlarını bitirir. Afrika’nın Osmanlı’nın elinde olmayan bütün kıyıları Avrupalıların elinde veya Avrupalıların etkisindeki yönetimlerin eline geçer. Avrupalılar yavaş yavaş ticari amaçlarını sömürmeye çevirmeye başlarlar. Afrikalıların iç bölgeleri Avrupalı kaşifler tarafından keşfedilerek haritaları çizilir. Ancak hala bu dönemde Avrupalılar Afrika’nın %10’una sahiptir.

1860-1918 arasında; 1860’larda çıkan ekonomik depresyona çözüm olarak Avrupa devletleri, 1884 tarihinde Berlin konferansında, Afrika’nın kolonileştirilmesi kararı nı verirler. Bu kararın göre; Avrupa'daki Ekonomik Depresyonu çözmek için Afrika Kıtasının iç bölgedeki elmas ve altın madenleri ele geçirilecek ve Afrika Halkları Pazar olarak kullanılacaktı. Bütün Avrupalı devletler can havliyle sömürgeleştirmek için bütün güçlerini Afrika’ya odakladılar.  Bunu nereden anlıyoruz; o dönemde Avrupa’da hiç savaş olmamıştır. Avrupalılar tüm savaşlarını Afrika’da, Çin’de ve Hindistan’da yapmıştır.

Bu büyük çağda olanlar;

Bu büyük çağın sonuçları;

İkinci Dünya Savaşı başlamadan 5 yıl önce İtalyan’lar Etiyopya’ya tekrar saldırmıştır. Bu sefer Etiyopya’yı almışladır. İkinci Dünya Savaşında ise yeniden Afrika’da önemli muharebeler görülmüştür. Bu muharebeler; İngiliz Commonwealth ülkeleri güçleri ile Alman-İtalyan birleşik güçleri arasında olmuştur. Bu savaşlara Fransa, Polonya, Amerika Birleşik Devletleri ve çeşitli ülkelerin gönüllüleri katılmıştır. İkinci Dünya Savaşında, Afrika’da; El Amein, Tobruk, Çöl Harekatı, Meşale Operasyonu gibi bir çok önemli muharebeler olmuştur.

İkinci Dünya Savaşından sonra ise Avrupa artık dekolonileşmeye başlamıştır. Yani kolonileşme dönemi politik açıdan bitmiştir. Ancak halen ekonomik olarak Afrika ve Asya Ülkelerinin bağımsız olduğu söylenemez. Örneğin; Bostawana halen kendi elmasını çıkartıp satamamaktadır.

Çok kısaca, Thats all...  : )

 

Sitemizdeki tüm yazı ve makalelerin telif hakları tarafımıza ait olup, kaynak ve site adresimiz belirtilerek kullanılabilir.

Bu yazıyı paylaş